Wypadek w pracy za granicą

„Wypadki chodzą po ludziach”. Jak się okazuje przysłowie to, nabiera niezwykle istotnego znaczenia w sytuacji pracy za granicą. Co zrobić w razie wypadku? Jakie świadczenia przysługują osobie poszkodowanej?

Przysługujące świadczenia

               W razie wypadku w pracy Polak zatrudniony na terenie dowolnego kraju Unii Europejskiej podlega przepisom obowiązującym w tym państwie, tak samo, jak jego obywatel. Tym samym ma prawo do:

• Zwrotu kosztów leczenia;
• Uzyskania równowartości zniszczonego mienia;
• Zwrotu utraconych dochodów;
• Zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Delegacja pracownika

Prawodawstwo w przypadku delegowania pracowników do pracy poza granicami jest ściśle powiązane z art. 12 rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zapis ten obliguje do zastosowania przepisów państwa, z którego został delegowany pracownik, jednak z pewnymi ograniczeniami. Nie może mieć zastosowania, jeśli przewidywany czas pracy w delegacji przekracza 24 miesiące oraz jeśli osoba delegowana zostaje wysłana do pracy w zastępstwie innego delegowanego.

W przypadku pracownika, który doznał wypadku podczas podróży służbowej poza granicami, zastosowanie ma ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Tym samym pracownik jest objęty ochroną, ale tylko w zakresie czynności podejmowanych standardowo w podróży służbowej (art. 3 ust. 2. pkt 1). Wykaz świadczeń należnych pracownikowi z tytułu wypadku w delegacji znajduje się w art. 6 ust. 1. . Delegowany może liczyć na:

• Świadczenie rehabilitacyjne;
• Zasiłek chorobowy;
• Zasiłek wyrównawczy;
• Rentę szkoleniową i rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• Odszkodowanie;
• Pokrycie kosztów leczenia w zakresie szczepień ochronnych oraz stomatologii;
• Pokrycie kosztów produktów ortopedycznych.

Należy również rozróżnić pojęcia oddelegowania pracownika, a podróży służbowej. Zgodnie z Dyrektywą 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników – pracownikiem delegowanym jest osoba, która tymczasowo wykonuje swoją pracę na terytorium innego państwa członkowskiego, w którym zwyczajowo nie pracuje. Natomiast podróż służbowa polega na wykonywaniu przez pracownika polecenia pracodawcy poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce wykonywania pracy, lub w którym jest siedziba pracodawcy.

Tym samym, jeśli pracownik ma w umowie określone miejsce pracy na terytorium Polski, to jego wyjazd poza granice kraju będzie tożsamy z podróżą służbową. Jeśli jednak określone w umowie miejsce pracy znajduje się poza Polską, wówczas pracodawca deleguje pracownika i nie będzie to oznaczało podróży służbowej.

Postępowanie

               W razie wypadku poszkodowany powinien zwrócić się do pracodawcy, który zazwyczaj posiada polisę OC. Wówczas świadczenie jest wypłacane przez ubezpieczyciela.

               Warto podkreślić, że zgodnie z art. 3 Konwencji Rzymskiej (z 19 czerwca 1980r.) o prawie właściwym zobowiązań umownych, pracownik oraz pracodawca mają dowolność w wyborze prawa właściwego. Jeśli zatem strony nie ustalą tej kwestii w umowie, wówczas obowiązuje prawo państwa, w którym pracownik wykonuje swoją typową pracę. Oznacza to, że pracownik realizujący pracę np. na terenie Niemiec może ustalić z pracodawcą, że ich stosunki regulują polskie przepisy. Jeśli takie ustalenia nie zostaną sformalizowane, wówczas zastosowanie ma prawo niemieckie.

Karta EKUZ

               Pracownik zatrudniony za granicą, przez lokalnego pracodawcę podlega standardowemu ubezpieczeniu w kraju, w którym realizuje pracę. Jednak w przypadku pracownika delegowanego, który jest zatrudniony przez polską firmę i odprowadza składki w ojczyźnie, sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana. Należy pamiętać, że pracownik jest ubezpieczony na terenie Polski, więc aby dodatkowo zabezpieczyć jego zdrowie w sytuacji realizacji pracy poza granicami ojczyzny, warto jest zdecydować się na wyrobienie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ).

Karta uprawnia do korzystania z niezbędnych świadczeń medycznych na koszt NFZ. Szczegóły jej wyrobienia znajdują się tutaj.

 

Dokumenty DA1/E123

               Państwa takie jak Niemczy, czy Francja posiadają odrębne systemy wypadkowe. Udzielenie świadczeń związanych z wypadkiem możliwe jest tylko na podstawie formularza E123 lub dokumentu DA1. Jest to możliwe tylko przy spełnieniu odpowiednich warunków:

• Pracownik, w chwili wypadku, podlega polskiemu ustawodawstwu i posiada dokument A1 wydany przez ZUS;
• Pracownik, w chwili wypadku, podlega polskiemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i wypadkowemu;
• Uznanie zdarzenia jako wypadku w pracy oraz odnotowanie go w rejestrze wypadków przy pracy (zgodnie z § 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy).

 

Praca w kilku krajach

               Osoba delegowana do pracy za granicą, podlega ubezpieczeniu społecznemu tylko w jednym państwie, czyli również w tej jednej lokalizacji może odprowadzać składki. Ubezpieczenie pracownika, który pracuje poza Polską obowiązuje tylko w państwie, w którym praca jest wykonywana. Gdy realizuje on pracę w kilku krajach, ubezpieczeniu podlega w Państwie, w którym wykonywana jest tzw. znaczna część pracy (w nawiązaniu do czasu pracy lub wysokości wynagrodzenia).

               Niezależnie od miejsca realizacji pracy warto wykorzystywać wszystkie dostępne sposoby na zapewnienie swojego bytu w razie wypadku. Należy również zadbać o finansowe bezpieczeństwo rodziny, w sytuacji, gdy zdarzenie okaże się poważniejsze.

 

 

Tekst został opracowany przez: