Do tej pory ulga abolicyjna pozwalała na odprowadzanie podatku, jedynie w kraju, w którym żyjemy i zarabiamy. Niestety bonifikata została zmodyfikowana i wprowadziła znaczne utrudnienia dla emigrantów zarobkowych. Co przyniosą zmiany podatkowe w 2021 roku?

Czym jest ulga abolicyjna?

Jest to jedna z ulg występujących w polskich przepisach prawa podatkowego obejmująca osoby uzyskujące przychód poza granicami RP. Dotyczy krajów, w których metodą uniknięcia podwójnego opodatkowania jest metoda proporcjonalnego odliczenia.

Ulga abolicyjna wyrównuje podatek dochodowy do wysokości podatku przy metodzie zwolnienia z progresją. Jej wysokość jest równa różnicy pomiędzy podatkiem wyliczonym metodą proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym metodą zwolnienia z progresją.

Ulga abolicyjna a abolicja podatkowa

Ulga abolicyjna to nie to samo, co abolicja podatkowa. Ulga została wprowadzona w 2008 roku w ustawie o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium RP. Natomiast w przypadku abolicji podatkowej – skorzystać z niej mogą podatnicy, którzy uzyskali dochód z pracy za granicą, w stosunku do których zastosowanie ma metoda proporcjonalnego odliczenia. Stosując tę metodę, podatnik uzyskuje wyższy podatek do zapłacenia w porównaniu do metody wyłączenia z progresją. Przy stosowaniu ulgi abolicyjnej – wysokość podatku dochodowego będzie taka sama przy obu metodach.

Kto obecnie korzysta z ulgi abolicyjnej?

Ulga dotyczy przychodów uzyskanych z tytułu umowy o pracę, stosunku służbowego, pracy nakładczej, działalności gospodarczej, spółdzielczego stosunku pracy, działalności wykonywanej osobiście, jak również praw autorskich oraz pokrewnych.

Z ulgi abolicyjnej skorzystają podatnicy, którzy uzyskali przychody w krajach, z którymi Polska podpisała umowę o rozliczaniu metodą proporcjonalnego odliczenia np. Australia, Belgia, Dania, Holandia, Islandia, USA, Ukraina, Korea Południowa, Rosja, Syria. 

Na ulgę abolicyjną mogą liczyć również Polacy, którzy pracują w państwach, z którymi Polska nie podpisała żadnego porozumienia o unikaniu podwójnego opodatkowania np. Afganistan, Brazylia, Libia.

Obecnie polscy rezydenci podatkowi, w zależności od kraju przebywania, korzystają z metody wyłączenia dochodu z progresją lub metody kredytu podatkowego.

Pierwszy sposób oznacza wykazywanie zagranicznych dochodów w polskim zeznaniu podatkowym, jednak bez ich opodatkowania. Jeśli natomiast podatnik nie posiada innych dochodów, wówczas nie musi deklarować tych zagranicznych.

W przypadku metody kredytowej zagraniczne dochody są zawsze wykazywane w polskim zeznaniu, natomiast podatnik może odliczyć od podatku polskiego, podatek zagraniczny. Oznacza to, że gdy podatek zapłacony za granicą jest niższy niż należny w Polsce, wówczas podatnik jest zobowiązany, by dopłacić różnicę (gdy wyższy – nie otrzymuje zwrotu).

Warto podkreślić, że do tej pory ulga abolicyjna występowała również wtedy, gdy podatnik nie płacił w ogóle podatku za granicą (np. ze względu na wyższą kwotę wolną od podatku). Jedyne zwolnienie, jakie może występować to w sytuacji, gdy roczny przychód nie przekroczy 8000 złotych (wówczas nie płacimy żadnego podatku w Polsce).

Z ulgi abolicyjnej nie mogą skorzystać podatnicy przebywający i zarabiający w tzw. rajach podatkowych. Wykaz tych krajów znajduje się tutaj (Dz.U.2013, poz. 493)

Metody unikania podwójnego opodatkowania

Obecnie stosuje się 2 metody unikania podwójnego opodatkowania (uzależnione od kraju zarobkowego), w zależności od porozumienia dotyczącego podatków:

W przypadku umowy dotyczącej unikania podwójnego opodatkowania stosuje się metodę wyłączenia z progresją. Natomiast gdy między Polską a krajem emigracji zarobkowej nie występuje żadne porozumienie, wówczas zastosowanie ma odliczenie proporcjonalne. Jeśli podatnik otrzymuje wynagrodzenie w obcym państwie, ale z umowy międzynarodowej wynika, że podlega podatkowi w kraju rezydentury, wówczas nie stosuje się powyższych metod.

Metoda wyłączenia z progresją – dochód uzyskany za granicą jest wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce, ale jest brany pod uwagę przy ustaleniu podatku od dochodu osiągniętego w kraju. Zgodnie z ustawą o PIT podatek ustala się w następujący sposób:

1. do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Polsce, dodaje się dochody (uzyskane z pracy za granicą) zwolnione z tego podatku i od sumy tych dochodów odlicza się podatek wg skali;
2. ustala się stopę procentową, czyli otrzymaną wartość podatku dzieli się przez sumę dochodów z Polski i z zagranicy, a następnie dzieli się przez 100;
3. powyższą stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego podatkowi dochodowemu w Polsce i zaokrągla do 2 miejsc po przecinku

Metoda proporcjonalnego odliczenia – opodatkowanie od całego dochodu (zarówno tego z Polski, jak i zagranicy) przy jednoczesnej możliwości odliczenia podatku dotychczasowo zapłaconego za granicą (do wysokości limitu podatku przypadającego na dochód zza granicy). Limit odliczenia wynika z:

• sumy dochodu zza granicy oraz z Polski;
• podatku dochodowego (od sumy dochodów) według skali podatkowej;
• wysokość podatku przemnożona przez dochód uzyskany za granicą, a następnie podzielony przez sumę dochodów.

Zmiany w uldze abolicyjnej

Zmiany wprowadzone w uldze abolicyjnej wynikają z obowiązującej od 1 stycznia 2019 r. wielostronnej konwencji podatkowej (MLI). Porozumienie zakłada przejście przez sygnatariuszy z metody wyłączenia z progresją na metodę proporcjonalnego odliczenia, która jest mniej korzystna dla emigrantów zarobkowych.

Od 1 stycznia 2021 roku ulga abolicyjna zostanie znacząco zmniejszona i ma wynosić maksymalnie 1360 zł, co odpowiada dochodowi 8000 zł. Oznacza to, że część polskich emigrantów, którzy są jednocześnie polskimi rezydentami podatkowymi, dopłacą fiskusowi różnicę pomiędzy podatkiem zapłaconym w kraju pracy a daniną obowiązującą w Polsce. Warto tutaj podkreślić, że jeśli zagraniczny dochód będzie na poziomie zagranicznej kwoty wolnej od podatku, wówczas nadal trzeba będzie zapłacić podatek w Polsce. 

Kraje, z których dochody od 2021 roku będą obliczane na nowych zasadach:

• Australia
• Austria
• Belgia
• Dania
• Finlandia
• Irlandia
• Izrael
• Japonia
• Kanada
• Litwa
• Norwegia
• Nowa Zelandia
• Słowacja
• Słowenia
• Wielka Brytania

Polski rezydent podatkowy, który przebywał w kraju min. 183 dni rocznie lub 270 w przeciągu 3 kolejnych lat, będzie musiał złożyć PIT ZG dotyczący dochodów osiągniętych za granicą. Ponadto w przypadku, gdy wg polskiego systemu podatkowego będzie występowała niedopłata (podatek odprowadzony za granicą będzie niższy niż ten naliczony wg polskich przepisów), będzie musiała ją uregulować na rzecz polskiej skarbówki. Do tej pory złożenie PITu ZG było obowiązkowe, jednak jego brak nie wiązał się z żadnymi konsekwencjami. Według nowych przepisów jego niezłożenie będzie skutkowało karą nawet do 82000 zł. Zmiany uderzą przede wszystkim w osoby pracujące za granicą, a posiadające centrum interesów życiowych w Polsce oraz pracowników sezonowych, pozostających polskimi rezydentami podatkowymi. Nowy sposób rozliczenia nie dotknie osób do 26 roku życia, które są zwolnione z podatku dochodowego w Polsce.

Jak uniknąć wyższego opodatkowania?

Aby uniknąć wyższego opodatkowania wynikającego ze zmian w uldze abolicyjnej, należy zadbać o odpowiednią rezydencję podatkową. W tym przypadku powinniśmy wybrać kraj o niskiej stawce podatkowej lub wysokiej kwocie wolnej od podatku. Warto pamiętać, że ustawa o podatku dochodowym traktuje jako polskiego rezydenta nie tylko osoby, które przebywają na terenie Polski ponad 183 dni w skali roku podatkowego, ale również osoby, które mają tutaj centrum interesów osobistych lub gospodarczych.

W obawie przed wyższymi podatkami z Polski wymeldowało się już blisko ćwierć miliona obywateli.

Tekst został opracowany przez: