Wychodząc naprzeciw tym, dla których temat rozliczania dochodów z Niemiec budzi nadal pewne wątpliwości bądź będą rozliczać się po raz pierwszy – wyjaśniamy w kilku najważniejszych punktach.
1. Obowiązek rozliczenia w Niemczech – kto musi rozliczyć się w Niemczech?
Możliwość rozliczenia podatku z Niemiec przysługuje każdemu, kto pracował w Niemczech legalnie i miał potrącany przez pracodawcę podatek od wynagrodzenia (niem. Lohnsteuer).
Dla kogo natomiast obowiązkowe rozliczenie podatku? Obowiązek złożenia deklaracji podatkowej dotyczy przede wszystkim osób, które spełniają jedno z wymienionych kryteriów:
- posiadają III lub VI klasę podatkową (niem. Steuerklasse),
- został im nadany numer identyfikacji podatkowej (niem. Steuernummer),
- mają zarejestrowaną na terenie Niemiec działalność gospodarczą (niem. Gewerbe),
- pobierają w Niemczech świadczenia m.in. zasiłek dla bezrobotnych (niem. Arbeitslosengeld I),
- zasiłek wychowawczy (niem. Elterngeld), zasiłek chorobowy (niem. Krankengeld),
- pracowały w ciągu roku u więcej niż jednego pracodawcy,
- oboje małżonków pracuje na terenie Niemiec (jeden z małżonków ma III a drugi V klasę podatkową).
W wielu przypadkach dla osób, które nie są co do zasady zobowiązane by się rozliczyć (tutaj najczęściej osoby posiadające I klasę podatkową), takie rozliczenie jest opłacalne pod względem finansowym. Osoby, które nie muszą składać obowiązkowo zeznania mają możliwość dobrowolnego rozliczenia podatku z ostatnich 4 lat, co oznacza, że w roku 2020 mogą złożyć deklarację podatkową za: 2019, 2018, 2017 oraz 2016 rok.
Zdarzają się okoliczności, gdzie wynikiem rozliczenia może okazać się dopłata podatku (najczęściej w sytuacjach gdzie odprowadzony podatek w stosunku do przychodu brutto jest naprawdę niski). O ile osoby posiadające obowiązek rozliczenia, muszą w takiej sytuacji rozliczyć się bez względu na wynik, o tyle w sytuacji dobrowolnego rozliczenia można po prostu z niego zrezygnować.
Należy jednak pamiętać, że niemiecki Urząd Skarbowy może wezwać do rozliczenia nawet osoby, które nie posiadają obowiązku rozliczenia się. Wtedy, bez względu na wynik rozliczenia, należy się rozliczyć w wyznaczonym przez Finanzamt terminie. Niedotrzymanie terminu może skutkować karą grzywny!
2. Rozliczenie z polskim Urzędem Skarbowym, czyli PIT-36/ZG
Rozliczenie zarobków zagranicznych bardzo często powoduje obowiązek złożenia deklaracji PIT-36/ZG (jest to PIT przeznaczony dla osób mieszkających w Polsce, a otrzymujących wynagrodzenie z tytułu pracy w innym kraju). Od kilku lat Urzędy mają elektroniczną możliwość wymiany danych i polski Urząd Skarbowy otrzymuje informacje o zarobkach zagranicznych swoich podatników. Ponadto złożenie PIT-36/ZG często jest niezbędne w celu uzyskania wymaganego do rozliczenia z Urzędami zagranicznymi dokumentu, którym jest zaświadczenie o dochodach osiągniętych w kraju zamieszkania.
Dochody, które uzyskaliśmy w Niemczech powinniśmy w rocznym zeznaniu zgłosić do polskiego Urzędu Skarbowego. Z uwagi na obowiązującą pomiędzy Polską a Niemcami umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania – nie płaci się od nich podatku w Polsce. Wyjątek stanowi sytuacja, jeśli posiadamy dochody z obu krajów (Polska + Niemcy) – wówczas wynikiem rozliczenia może być dopłata podatku (jeśli przekroczymy któryś z progów podatkowych).
3. Jakie dokumenty przygotować w celu rozliczenia z niemieckim Urzędem i co zbierać w celu udokumentowania poniesionych kosztów związanych z pracą za granicą?
Podstawowym i najważniejszym dokumentem, potrzebnym do rozliczenia niemieckiego podatku jest karta podatkowa (niem. Lohnsteuerbescheinigung), czyli dokument wystawiany przez pracodawcę jako podsumowanie uzyskanych u niego dochodów w danym roku podatkowym (odpowiednik naszego polskiego PIT-11). W drodze wyjątku uwzględniane są również (jeśli nie otrzymaliśmy karty podatkowej od pracodawcy) miesięczne listy płac (niem. Abrechnung) – dobrze wtedy mieć listy z każdego przepracowanego miesiąca.
Następnym niezbędnym dokumentem jest zaświadczenie, które wystawia właściwy dla podatnika Urząd Skarbowy w Polsce: Zaświadczenie / kraje UE/EOG (niem. Bescheinigung EU/EWR) – jest ono poświadczeniem dochodów osiągniętych w Polsce. Dochody osiągnięte w każdym innym kraju, niż kraj, w którym składamy deklarację koniecznie muszą zostać ujęte w rozliczeniu i mogą mieć wpływ na jego wynik. Tutaj warto podkreślić, że często niezbędne do wystawienia przez Urząd Skarbowy Zaświadczenia UE/EOG jest złożenie wcześniej wspomnianej deklaracji PIT-36/ZG.
Pozostałe, najczęściej wymagane dokumenty:
- informacja o koncie bankowym, na który ma zostać przelana kwota ewentualnej nadpłaty podatku,
- zaświadczenie o zameldowaniu w Polsce – potwierdzenie meldunku potwierdzone przez Urząd Gminy lub miasta,
- zaświadczenie od pracodawcy o wysokości odprowadzonych składek ZUS (wymagane od pracowników delegowanych, których pracodawcy odprowadzają składki do polskiego ZUS za okres przepracowany przez pracownika na terenie Niemiec),
- zaświadczenie od pracodawcy dot. miejsc pracy na terenie Niemiec (w przypadku pracowników, którzy często zmieniają miejsca pracy, np. pracują na różnych budowach na terenie Niemiec pozostając zatrudnieni u tego samego pracodawcy),
- dokument potwierdzający meldunek podatnika w Niemczech, dokumenty poświadczające ewentualne pobieranie świadczeń (zasiłek chorobowy, dla bezrobotnych, wychowawczy).
A co z udokumentowania poniesionych kosztów związanych z pracą za granicą?
W naszej deklaracji podatkowej możemy uwzględnić koszty związane z naszym pobytem za granicą w celach zarobkowych. Wśród najbardziej istotnych, których udokumentowanie pomaga „obronić” kwotę podatku do odzyskania są: koszty prowadzenia podwójnego gospodarstwa domowego ze względu na pracę (niem. Doppelte Haushaltsführung) – w tym koszty związane z przejazdem między domem w miejscu zatrudnienia a domem w miejscu zamieszkania (niem. Fahrtkosten / Familienheimfahrten) oraz koszty zakwaterowania w Niemczech i koszty z tym związane (typu opłaty za Internet, telewizję), dalej koszty dojazdu z miejsca zamieszkania do miejsca pracy, koszty dodatkowych ubezpieczeń, koszty leczenia na terenie Niemiec czy też koszty szkoleń i kursów podnoszące kwalifikacje zawodu, w którym pracujemy.
Dokumentując koszty przejazdów dobrze jest zbierać bilety autobusowe lub innych środków komunikacji (za które zapłacimy podróżując z Polski do Niemiec i odwrotnie czy też podróżując na terenie Niemiec do miejsca pracy). W przypadku przejazdów własnym samochodem będą to paragony lub ewentualne faktury za paliwo. Dokumentując koszty zakwaterowania na terenie Niemiec dołączyć można kopię umowy wynajmu (niem. Mietvertrag) czy też dokumenty/rachunki potwierdzające opłacanie we własnym zakresie mieszkania. Może być to również zaświadczenie od Twojego pracodawcy o poniesionych kosztach związanych z zakwaterowaniem, w przypadku gdy on odciągał kwotę kosztów zakwaterowania z Twojego wynagrodzenia.
4. Rozliczenie wspólne czy indywidualne?
Obywatelom polskim przysługuje prawo do wspólnego rozliczenia podatkowego ze współmałżonkiem, nawet jeśli pozostaje on w kraju i nie pracuje na terenie Niemiec. Jest to w większości przypadków korzystniejsza forma rozliczenia. W przypadku rozliczenia wspólnego brane pod uwagę są dochody małżonka uzyskane w Polsce. Nie ma tutaj znaczenia czy w Polsce małżonkowie rozliczają się razem czy też osobno. Ważne jest jednak by ich wspólny dochód uzyskany poza terenem Niemiec nie przekraczał kwoty wolnej od podatku. To właśnie przy rozliczeniu wspólnie z małżonkiem uwzględnić można koszty prowadzenia podwójnego gospodarstwa domowego (niem. Doppelte Haushaltsführung), o których wspomniano wyżej.
Rozliczenie indywidualne dotyczy natomiast podatników stanu wolnego: kawaler/panna, wdowiec/wdowa, osób rozwiedzionych, czyli ogólnie osób nie będących w związku małżeńskim.
5. Termin rozliczenia z Urzędem Skarbowym w Niemczech
Termin składania deklaracji podatkowych za 2019 rok do niemieckiego Urzędu Skarbowego to 31.07.2020.
(Póki co Finanzamt nie wydał żadnej decyzji o wydłużeniu terminu składania deklaracji ze względu na panującą pandemię koronawirusa.)
6. Czas oczekiwania na decyzję Finanzamtu
Czas oczekiwania na wydanie decyzji podatkowej przez niemiecki Urząd Skarbowy, a tym samym zwrot podatku trwa średnio do 6 miesięcy. Należy jednak pamiętać, że Urząd tak naprawdę nie ma limitu czasowego na rozpatrzenie złożonej deklaracji i bywają okoliczności, że termin może się wydłużyć.