Mieszkasz za granicą? Posiadasz mieszkanie lub inny majątek? Zabezpieczyłeś rodzinę?
Od października 2015 roku obowiązuje unijne prawo, zgodnie z którym w razie śmierci nadrzędne jest prawo spadkowe obowiązujące w kraju przebywania danej osoby. Oznacza to, że jeśli Jan Kowalski pracuje na stałe w Niemczech i w wyniku wypadku poniesie śmierć, wówczas obowiązuje prawo spadkowe panujące w Republice Niemieckiej.
Prawodawca zaznacza tutaj, że w razie śmierci obowiązuje prawo państwa, w którym miał miejsce pobyt stały. Pobyt stały oznacza w tym przypadku miejsce, w którym zmarły miał „ośrodek interesów życiowych, zwłaszcza zawodowych i rodzinnych”. Tym samym przepis ten będzie miał zastosowanie u osób pracujących za granicą, a także u studentów, praktykantów, czy stażystów. Natomiast nie będzie dotyczył turystów.
Rozwiązanie takie miało za zadanie uprościć procedury dotyczące dziedziczenia. Niestety z powodu nieznajomości powyższego przepisu wiele osób pozostaje nieświadomych, a tym samym naraża rodzinę na dodatkowe koszty oraz utrudnienia wynikające z postępowania spadkowego (często w zupełnie obcym państwie). Warto podkreślić, że przepisy dotyczące spadków nadal są bardzo zróżnicowane w poszczególnych krajach współnoty. Różnice mogą dotyczyć samych opłat i podatków, a nawet kolejności i proporcji dziedziczenia.
Prawo dziedziczenia przed 2015 rokiem
Do października 2015 roku dziedziczenie w przypadku osób na stale przebywających za granicą oznaczało często podwójne procedury spadkowe. Majątek znajdujący się w kraju pochodzenia podlegał dziedziczeniu zgodnie z prawem tego państwa, natomiast majątek znajdujący się w miejscu stałego przebywania (o ile był inny niż pochodzenia) podlegał dziedziczeniu zgodnie z tymi przepisami.
Przezorny zawsze ubezpieczony
Na szczęście występuje przepis dzięki któremu osoby na stale przebywające za granicą mogą ominąć przepisy funkcjonujące w ramach wspólnoty i zabezpieczyć swoją rodzinę. Należy skorzystać z unijnego rozporządzenia 650/2012 nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego i prawa o notariacie (prawo tzw. Europiejskiego Poświadczenia Spadkowego). Pełną treść aktu można znaleźć tutaj: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32012R0650.
Tworząc testament należy zastrzec, że wybiera się prawo polskie, jako rozstrzygające o kwestiach spadkowych. Osoby, które wcześniej sporządziły ostatnią wolę muszą dopisać taką uwagę. Warto w tym przypadku zaznaczyć, że można wybrać tylko prawo państwa, któego obywatelstwo posiadamy. Jeśli posiadamy ich kilka, wówczas możemy wybrać dowolne spomiędzy nich.
W zapisie testamentu możemy określić konkretne osoby, które w wypadku naszej śmierci są uwzlędnione w procesie dziedziczenia lub tylko to, którym przepisom spadkowym ma podlegać nasz majątek (bez wskazywania konkretnych spadkobierców).
Europejskie Poświadczenie Spadkowe
Europejskie Poświadczenie Spadkowe jest to dokument potwierdzający prawo do spadku lub jego części. Obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Irlandii oraz Danii (ze względu na znaczącą różnicę w prawie spadkowym).
Dokument ten wydaje sąd lub notariusz (cena to 300 – 400 zł). Warto jednak zaznaczyć, że poświadczenie będzie miało zastosowanie tylko w sprawach niespornych. W bardziej skomplikowanych trzeba się będzie udać do sądu.
O Europejskie Poświadczenie Spadkowe mogą wnioskować:
- spadkobiercy;
- zapisobiercy;
- zarządcy spadku;
- wykonawcy testamentu.
Pracując na codzień za granicą często nie zastanawiamy się nad zabezpieczeniem bliskich. Zarabiamy, oszczędzamy, inwestujemy. Będąc w pełni sił nie dopuszczamy do siebie myśli o zdarzeniach losowych. Warto jednak poświęcić chwilę by zapoznać się z obowiązującymi przepisami i zapewnić spokojny sen sobie i bliskim.
Tekst został opracowany przez: