Skip to main content
12 sierpnia 2025

Wypowiedzenie umowy o pracę w Niemczech – co zrobić krok po kroku? Jakie świadczenia Ci przysługują?

Praca za granicą

Poniżej znajdziesz rozbudowany, przystępny poradnik dla Polaków pracujących w Niemczech na umowę o pracę. Wyjaśniamy krok po kroku, co zrobić po zwolnieniu, jakie świadczenia przysługują i gdzie szukać pomocy. Osobno omawiamy sytuację osób zatrudnionych przez agencje pracy tymczasowej (Zeitarbeit/Arbeitnehmerüberlassung).

Uwaga: poniższe informacje mają charakter ogólny. W indywidualnych sprawach zawsze kontaktuj się z Agentur für Arbeit (urząd pracy) lub doradcą prawnym. Terminy są ważne – nie zwlekaj ze zgłoszeniami.

Co zrobić natychmiast po wypowiedzeniu umowy o pracę w Niemczech?

Zgłoś zamiar poszukiwania pracy (Arbeitsuchend melden)

Co od zasady masz obowiązek zgłosić się do urzędu pracy najpóźniej 3 miesiące przed końcem umowy. Jeśli o końcu zatrudnienia dowiadujesz się później (np. krótkie wypowiedzenie), zgłoś się w ciągu 3 dni od powzięcia informacji. Zrobisz to:

  • przez konto na arbeitsagentur.de (rejestracja online), albo
  • telefonicznie pod numerem 0800 4 5555 00 (bezpłatna infolinia dla pracowników z niemieckich sieci), albo
  • osobiście

Zarejestruj bezrobocie (Arbeitslos melden)

Rejestracja możliwa od pierwszego dnia po zakończeniu umowy. Zrobisz to online (profil na arbeitsagentur.de z potwierdzeniem tożsamości) lub w urzędzie. Spóźnienie może skutkować sankcją (Sperrzeit) – czasowym obniżeniem lub wstrzymaniem zasiłku.

Zbierz dokumenty

Przygotuj:

  • wypowiedzenie lub porozumienie o rozwiązaniu umowy (Aufhebungsvertrag),
  • Arbeitsbescheinigung (zaświadczenie dla urzędu pracy – wystawia pracodawca),
  • ostatnie paski płacowe (Entgeltabrechnungen), umowę o pracę, dane bankowe, numer ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego,
  • potwierdzenia czasu pracy (np. stan Arbeitszeitkonto), informacje o dzieciach (jeśli masz).

Jakie świadczenia przysługują po wypowiedzeniu umowy o pracę w Niemczech – dla pracujących u „zwykłego” niemieckiego pracodawcy

Zasiłek dla bezrobotnych ALG I (Arbeitslosengeld I)

  • Kto ma prawo?
    Zasadniczo osoba, która ma co najmniej 12 miesięcy okresów składkowych w ciągu ostatnich 30 miesięcy (tzw. „ramowy okres” – Rahmenfrist). Pewne okresy szczególne (np. choroba, macierzyństwo) mogą być uwzględniane – sprawdź w urzędzie.
  • Wysokość:
    Z reguły 60% przeciętnego wynagrodzenia netto (lub 67%, jeśli wychowujesz dziecko).
  • Czas pobierania:
    Zależy od łącznej długości okresów składkowych i wieku – im dłuższy staż, tym dłuższe prawo (u osób z bardzo długim stażem i odpowiednim wiekiem nawet do 24 miesięcy).
  • Sankcje (Sperrzeit):
    Mogą pojawić się m.in. przy dobrowolnej rezygnacji lub podpisaniu Aufhebungsvertrag bez ważnego powodu (często do 12 tygodni) oraz przy spóźnionej rejestracji jako poszukujący pracy (zwykle krótsza sankcja). Gdy zwolnienie nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (np. likwidacja stanowiska), sankcja na ogół nie występuje.
  • Ubezpieczenie zdrowotne:
    Q okresie pobierania ALG I pozostajesz objęty ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym i pielęgnacyjnym.

Gdzie i jak składać wniosek?

Wniosek o ALG I składasz w Agentur für Arbeit (najwygodniej online: arbeitsagentur.de). Infolinia: 0800 4 5555 00.

Bürgergeld (dawne ALG II) – gdy ALG I jest zbyt niskie lub się skończyło

  • Przysługuje, gdy dochody Twojego gospodarstwa domowego nie pokrywają kosztów utrzymania. Obejmuje koszty życia oraz – co do zasady – czynsz i ogrzewanie (w granicach uznawanych przez lokalny urząd).
  • Wniosek składasz w Jobcenter (nie w Agentur für Arbeit).
  • Gdy pobierasz ALG I, ale jest ono niskie, Bürgergeld może być wypłacane uzupełniająco (tzw. Aufstockung).

Gdzie i jak składać wniosek?

Przez jobcenter.digital lub w swoim Jobcenter (numery telefonów znajdziesz na stronie lokalnego Jobcenter; centralnej, ogólnokrajowej infolinii dla wszystkich Jobcenter nie ma).

Insolvenzgeld – gdy pracodawca nie wypłacił pensji z powodu niewypłacalności

  • Agentur für Arbeit może wypłacić wynagrodzenia za ostatnie 3 miesiące przed zdarzeniem niewypłacalności (np. otwarciem postępowania upadłościowego).
  • Termin: wniosek składa się zasadniczo w ciągu 2 miesięcy od zdarzenia.
  • Informacje i formularze: arbeitsagentur.de → „Insolvenzgeld”, infolinia: 0800 4 5555 00.

Wohngeld (dopłata do mieszkania)

  • Jeżeli nie przysługuje Ci Bürgergeld (np. z powodu dochodu/majątku), sprawdź Wohngeld w urzędzie gminy/miasta (Wohngeldstelle). Warunki różnią się lokalnie. 

Szkolenia, przekwalifikowanie, język

  • Urząd pracy/Jobcenter może sfinansować kursy zawodowe, językowe lub szkolenia podnoszące kwalifikacje (np. poprzez Bildungsgutschein). Warto zapytać doradcę o możliwość pokrycia kosztów dojazdu, materiałów czy egzaminów.

Prawa pracownika w Niemczech po wypowiedzeniu

Twoje roszczenia wobec pracodawcy po zakończeniu umowy:

  • Wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, jeśli obowiązywał.
  • Ekwiwalent za niewykorzystany urlop (Urlaubsabgeltung).
  • Rozliczenie nadgodzin / konta czasu pracy (Arbeitszeitkonto).
  • Świadectwo pracy (Arbeitszeugnis) – masz prawo do „kwalifikowanego” świadectwa (z opisem obowiązków i oceną).
  • Odprawa (Abfindung) – w Niemczech nie przysługuje automatycznie; wynika z porozumienia, układu zbiorowego, planu socjalnego albo ugody przed sądem pracy.

Uważasz, że wypowiedzenie było bezprawne? Rozważ Kündigungsschutzklage (pozew do sądu pracy). Termin na wniesienie pozwu jest krótki: 3 tygodnie od doręczenia wypowiedzenia. W razie potrzeby skorzystaj z pomocy Rechtsantragstelle w sądzie pracy lub związków zawodowych.

Pracownicy agencji pracy tymczasowej (Zeitarbeit)

Jeśli pracodawcą jest Zeitarbeitsfirma (często objęta układami zbiorowymi BAP/iGZ), to:

  • Świadczenia publiczne po zwolnieniu (ALG I, ewentualnie Bürgergeld, Insolvenzgeld, szkolenia) przysługują na tych samych zasadach, co przy „zwykłym” pracodawcy – pamiętaj jedynie o terminach i kompletnej dokumentacji (Arbeitsbescheinigung wystawia agencja).
  • Rozliczenia własne z pracodawcą (po zakończeniu pracy):
    • Konto czasu pracy (Arbeitszeitkonto) – dopilnuj wypłaty salda lub jego rozliczenia zgodnie z umową/taryfą.
    • Urlop i ekwiwalent – rozliczenie jak wyżej.
    • Branchenzuschläge / equal pay – w wielu branżach po dłuższym oddelegowaniu stosuje się dopłaty branżowe; z zasady „equal pay/equal treatment” powinno obowiązywać po ok. 9 miesiącach pracy w tym samym zakładzie użytkownika (z wyjątkami wynikającymi z układów zbiorowych).
    • Nichteinsatz (brak zlecenia) – sama przerwa w zleceniu co do zasady nie „zawiesza” umowy; pracownik pozostaje w stosunku pracy i otrzymuje wynagrodzenie zgodnie z umową/taryfą (spory w tym zakresie konsultuj z doradcą).
  • Uwaga na porozumienia o rozwiązaniu (Aufhebungsvertrag).
     Zanim podpiszesz, skonsultuj skutki dla ALG I – często podpisanie porozumienia bez ważnej przyczyny powoduje Sperrzeit.

Najczęstsze błędy po wypowiedzeniu – jak ich uniknąć

  • Spóźnione zgłoszenie „poszukiwania pracy” i „bezrobocia” – ryzyko sankcji i opóźnień w wypłacie.
  • Podpisanie Aufhebungsvertrag bez porady – częsta przyczyna Sperrzeit.
  • Brak dokumentów (Arbeitsbescheinigung, odcinki płacowe, potwierdzenia godzin) – utrudnia przyznanie świadczeń.
  • Ignorowanie korespondencji z urzędu – niestawiennictwo na rozmowach, odrzucanie ofert bez uzasadnienia czy brak reakcji na propozycje szkoleń może skutkować obniżeniem świadczeń.

Lista kontrolna po wypowiedzeniu umowy o pracę w Niemczech (checklista)

  • Zgłoś Arbeitsuchend (do 3 mies. wcześniej / w ciągu 3 dni od informacji o zwolnieniu).
  • Zgłoś Arbeitslos (pierwszego dnia po zakończeniu umowy).
  • Złóż wniosek o ALG I (online na arbeitsagentur.de).
  • W razie potrzeby złóż wniosek o Bürgergeld (jobcenter.digital) lub Wohngeld (Wohngeldstelle).
  • Jeżeli pracodawca zalega z wypłatą z powodu niewypłacalności – Insolvenzgeld (Agentur für Arbeit).
  • Rozlicz urlop, konto czasu pracy, nadgodziny i poproś o Arbeitszeugnis.
  • Porozmawiaj z urzędem o szkoleniach lub przekwalifikowaniu (np. Bildungsgutschein).

Przydatne kontakty i adresy

Agentur für Arbeit (ALG I, rejestracja, szkolenia)

  • Strona i konto online: arbeitsagentur.de
  • Infolinia dla pracowników: 0800 4 5555 00 (bezpłatnie z niemieckich sieci)
  • Wyszukiwarka lokalnych placówek: na stronie głównej → „Dienststellen vor Ort”

Jobcenter (Bürgergeld, koszty mieszkania)

  • Wnioski online i dane kontaktowe lokalnych jednostek: jobcenter.digital
  • Numery telefonów są lokalne – znajdziesz je na stronie swojego Jobcenter

Insolvenzgeld

  • Informacje i formularze: arbeitsagentur.de → „Insolvenzgeld”
  • Kontakt: przez lokalną Agentur für Arbeit / infolinię 0800 4 5555 00

Ubezpieczenie emerytalne (okresy składkowe, pytania o staż)

  • Deutsche Rentenversicherung – drv.de, infolinia: 0800 1000 4800

Wsparcie dla pracowników z zagranicy

  • Faire Mobilität – porady nt. praw pracowniczych (również po polsku), wyszukiwarka biur i telefonów na faire-mobilitaet.de
  • EURES (poradnictwo UE) – eures.europa.eu

FAQ – najczęstsze pytania o wypowiedzenie umowy w Niemczech

Czy podpisanie porozumienia o rozwiązaniu (Aufhebungsvertrag) zablokuje mi zasiłek?

Często tak – standardem jest Sperrzeit (często do 12 tygodni), chyba że wykażesz ważny powód (np. udokumentowany mobbing, nieuchronne wypowiedzenie z przyczyn zakładu itd.). Zanim podpiszesz, zadzwoń do urzędu pracy.

Czy obywatel Polski ma takie same prawa do ALG I jak Niemiec?

Tak – decydują okresy ubezpieczenia w Niemczech, a nie obywatelstwo (w ramach przepisów UE).

Czy mogę pobierać ALG I w Polsce?

W pewnych warunkach tak – możliwy jest eksport zasiłku do innego kraju UE na do 3 miesięcy (formularz PD U2), ale najpierw zarejestruj się w Agentur für Arbeit i uzyskaj zgodę.

Podsumowanie

Najważniejsze są terminy, pełna dokumentacja i kontakt z urzędem. Zgłoś się w terminie jako poszukujący pracy, zarejestruj bezrobocie pierwszego dnia po ustaniu umowy i od razu złóż wniosek o ALG I. Jeżeli świadczenie jest niskie albo się skończy, sprawdź Bürgergeld. Po stronie pracodawcy dopilnuj rozliczenia urlopu, konta czasu pracy i nadgodzin, a w razie wątpliwości skonsultuj ugodę lub wypowiedzenie przed podpisaniem.

Zastrzeżenie

Agencja rekrutacyjna SILVERHAND nie ponosi odpowiedzialności za treść niniejszego poradnika ani za decyzje podjęte na jego podstawie. Materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. W indywidualnych sprawach skontaktuj się z Agentur für Arbeit/Jobcenter lub prawnikiem (Anwalt für Arbeitsrecht).